De termiet

Voor de mens is er niks pijnlijks dan het verliezen van een dierbare. Iedereen wordt geconfronteerd met de dood. Voor de gemeenschap als geheel is er niks pijnlijker als het overlijden van iemand waar ze veel aan te danken hebben. Als we het grote verlies willen verdragen, dan zouden we ons het overlijden van onze Profeet voor ogen moeten halen. Is er dan een belangrijkere persoon geweest waar de mensheid afscheid van heeft moeten nemen dan onze geliefde Profeet?

Het overlijden van de Profeet betekende ook onmiddellijk de beëindiging van de profeetschap. Desondanks is zijn overlijden niet beschreven in de Quraan. Wél is het overlijden van een andere profeet in de Quraan vermeld. Welke profeet zou dat moeten zijn?

Het gaat om de Profeet Soulayman. Allah zegt hierover:

﴾En toen Wij de dood voor hem (Soulayman) hadden bepaald, kon niemand hen (d.w.z. de djin) wijzen op zijn dood, behalve een termiet die (langzaam) zijn staf opat...﴿ Saba:14

‎﴾ فَلَمَّا قَضَيۡنَا عَلَيۡهِ ٱلۡمَوۡتَ مَا دَلَّهُمۡ عَلَىٰ مَوۡتِهِۦٓ إِلَّا دَآبَّةُ ٱلۡأَرۡضِ تَأۡكُلُ مِنسَأَتَهُۥۖ﴿

Wat maakt het overlijden van Soulayman zo bijzonder dat deze - in tegenstelling tot alle andere overlijdens van Profeten - wél vermeld wordt in de Quraan?

Al leunend op zijn staf, waakte hij over hen terwijl ze aan het zwoegen waren. Het was echter bepaald dat hij tijdens deze wakende positie, zou komen te overlijden. Al leunend keerde zijn ziel terug naar zijn Schepper. Echter hadden de djin niet door dat Soulayman overleden was; anders zouden ze namelijk gestopt zijn met werken.

Pas toen Soulayman neerviel, stopten ze met werken en hadden ze door dat hij al enige tijd overleden was en dat ze al die tijd onnodig hebben doorgewerkt.

Door de dood van Soulayman in de Quraan te vermelden, toont Allah aan dat de djin geen kennis hebben van het verborgene:

﴾...Pas toen hij (Soulayman) neerviel, werd het voor de djin duidelijk dat als zij kennis zouden hebben gehad van het onwaarneembare, zij (dan) niet (zo lang) in de vernederende bestraffing zouden blijven﴿ Saba:14

‎﴾ فَلَمَّا خَرَّ تَبَيَّنَتِ ٱلۡجِنُّ أَن لَّوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ ٱلۡغَيۡبَ مَا لَبِثُواْ فِي ٱلۡعَذَابِ ٱلۡمُهِينِ﴿

Hiermee is het grootste mysterie over de djin ontmaskerd, namelijk het feit dat ze géén kennis hebben van het onverborgene. Het werk van waarzegsters, magiërs en alle andere vage en duistere figuren is hiermee door een klein termietje teniet gedaan. Zo zie je maar weer dat de djin, ondanks hun krachten, feitelijk erg zwak en afhankelijk zijn.

De termiet at dus langzaam de staf van Soulayman op. Wat opvallend is in dit vers, is het Arabische woord voor ‘staf’. De meest bekende term voor ‘staf’ is [‘asaa] (عَصَا), of op zijn Marokkaans [la'saa]... 🙈

De term [‘asaa] wordt dan ook gebruikt in het verhaal van Moessa:

﴾17. En wat is dat in jouw rechterhand, o Moessa?” 18. Hij zei: “Dit is mijn staf waarop ik steun en waarmee ik (de bladeren uit de bomen) sla voor mijn schapen en waarin voor mij andere voordelen zitten.”﴿ Taha:17-18

‎﴾ وَمَا تِلۡكَ بِيَمِينِكَ يَٰمُوسَىٰ 17 قَالَ هِيَ عَصَايَ أَتَوَكَّؤُاْ عَلَيۡهَا وَأَهُشُّ بِهَا عَلَىٰ غَنَمِي وَلِيَ فِيهَا مَ‍َٔارِبُ أُخۡرَىٰ 18﴿

Het woord voor ‘staf’ is dus [‘asaa] maar in het verhaal van Soulayman wordt gesproken over [minsa-a] (مِنسَأَة).

Wat is het verschil tussen een [‘asaa] en een [minsa-a]?

Geleerden leggen uit dat een [‘asaa] gebruikt wordt door schapenherders. Het gaat hier dus veelal om kleinere dieren, zoals schapen.

Een kamelenherder gebruikt vanzelfsprekend een grotere stok; zo’n stok wordt een [minsa-a] genoemd. Deze stok wordt enkel gebruikt bij kamelen.