De slang
Allah ﷻ heeft de staf van Moessa doen veranderen in een levende slang waarna hij bang werd:
﴾"...En werp jouw staf.” Maar toen hij deze (de staf) zag bewegen alsof het een slang was, wendde hij zich met zijn rug (d.w.z. dat hij op de vlucht sloeg) en keek niet achterom. (Allah zei:) “O Moessa, vrees niet, waarlijk, de Boodschappers hoeven bij Mij geen angst te kennen﴿ e-Naml:10
وَأَلْقِ عَصَاكَ ۚ فَلَمَّا رَآهَا تَهْتَزُّ كَأَنَّهَا جَانٌّ وَلَّىٰ مُدْبِرًا وَلَمْ يُعَقِّبْ﴿
﴾يَا مُوسَىٰ لَا تَخَفْ إِنِّي ﴾لَا يَخَافُ لَدَيَّ الْمُرْسَلُونَ
Deze gebeurtenis was bedoeld als voorbereiding op wat komen zal. Dit Teken zal namelijk ook in de aanwezigheid van de farao plaatsvinden. Op dat moment moet Moessa standvastig en zelfverzekerd overkomen en is er geen ruimte voor angst.
In bovenstaand vers wordt de slang, [djaan] (جَانٌّ) genoemd. In andere verzen wordt er echter gesproken over een [hayya] (حَيَّةٌ) of [thoe'baan] (ثُعْبَانٌ):
﴾Toen wierp hij (Moessa) zijn staf, waarna deze een duidelijke slang werd﴿ el-A'raaf:107
﴾فَأَلْقَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعْبَانٌ مُّبِينٌ﴿
In een ander vers zegt Allah ﷻ:
﴾Toen wierp hij het, waarna deze in een bewegende slang veranderde﴿ Ta-haa:20
﴾فَأَلْقَاهَا فَإِذَا هِيَ حَيَّةٌ تَسْعَىٰ﴿
De volgende drie benamingen worden gebruikt met bijbehorende definities:
- [hayya] (حَيَّةٌ): betekenis van dit woord is 'slang'. Elke slang kan dus een [hayya] (حَيَّةٌ) genoemd worden.
- [djaan] (جَانٌّ): deze benaming wordt gebruikt bij kleine slangen die erg snel bewegen.
- [thoe'baan] (ثُعْبَانٌ): deze benaming wordt gebruikt bij grotere slangen die over het algemeen traag zijn maar wel krachtig zijn.
In het ene vers wordt aangegeven dat de staf veranderde in een kleine, snelle slang [djaan] en in een ander vers wordt gesproken over een grote slang [thoe'baan]. Hoe zit dit? Spreken deze verzen elkaar dan niet tegen?
Geleerden hebben dit op twee manieren geïnterpreteerd.
Sommige geleerden leggen uit dat de staf in eerste instantie veranderde in een kleine slang om Moessa stapsgewijs voor te bereiden op het grotere Teken dat Allah ﷻ hem zou tonen. Toen Moessa gerustgesteld werd, vervormde de kleine slang in een grote slang.
Andere geleerden leggen uit dat de staf in een gigantische slang veranderde die zich voortbewoog alsof het een kleine slang was. Deze grote slang bewoog zo soepel en snel alsof het klein slangetje was.
De slang is één van de dieren die gedood mag worden.
Geleerden verschillen echter van mening over het feit of elke willekeurige slang in elke willekeurige situatie gedood mag worden. In het kort zal ik de voornaamste standpunten opsommen:
1. Elke slang mag in elke omstandigheid gedood worden. Omdat het ons toegestaan is om een slang tijdens het gebed te doden, zou het ook toegestaan zijn om hem buiten het gebed te doden. De Profeet ﷺ heeft gezegd:
'Dood de twee zwarten in het gebed; de slang en de schorpioen' (Moeslim)
'اقتلوا الأسودين في الصلاة الحية والعقرب'
2. Alleen twee soorten slangen mogen gedood worden. De Profeet ﷺ heeft het volgende hierover gezegd:
'Dood de slangen die strepen hebben [doe e-toefyatayn] en slangen met korte staarten [el-abtar], want deze twee types veroorzaken een miskraam (van een zwangere vrouw) en zij beïnvloeden het zicht nadelig' (Moeslim)
'اقتلوا الحيات، واقتلوا ذا الطفيتين والأبتر، فإنهما تسقطان الحبل وتطمسان البصر'
3. Alle slangen mogen gedood worden behalve slangen die zich in woningen bevinden in de stad Medina: de Profeet ﷺ heeft gezegd:
'Er is een groep van de djin in Medina die de islam aanvaarden, dus hij die iets van deze ‘bezetters’ (d.w.z. slangen) ziet, dient hem drie keer te waarschuwen; en als hij daarna (alsnog) verschijnt, moet hij worden gedood want het gaat dan om een duivel' (Moeslim)
'إن بالمدينة جنا قد أسلموا ، فإذا رأيتم منهم شيئا فآذنوه ثلاثة أيام ، فإن بدا لكم بعد ذلك فاقتلوه ، فإنما هو شيطان'
4. Alle slangen mogen gedood worden behalve slangen die zich in woningen bevinden. Volgens deze groep geleerden zou situatie 3 namelijk ook elders kunnen plaatsvinden; het is niet iets specifieks voor Medina. 'Abdellah ibn 'Omar heeft gezegd:
'De Profeet ﷺ heeft ons verboden slangen te doden die in huizen wonen' (Moeslim)
'إن رسول الله -ﷺ- نهى عن قتل جنان البيوت'
Maar wat is nou de reden dat de staf van Moessa veranderde in een slang? Waarom veranderde de staf in een slang en niet in een krokodil bijvoorbeeld? En wat was het doel van die staf? Was het niet geloofwaardiger en krachtiger geweest als hij "uit het niets" een slang tevoorschijn haalde? Wat was de nut van de staf?
Vergis je niet; van de 9 tekenen die Moessa meekreeg, waren de staf en de slang de grootste tekenen! Deze twee tekenen onderstreepten namelijk een essentiële les voor de farao en kan gezien worden als een aankondiging van wat de farao te wachten stond.
Een staf, ook wel bekend als een scepter, geldt bij veel culturen als machtsymbool van een godheid. Zo ook in het Oude Egypte; de scepter was een symbool van de 'goddelijke' macht van de farao. Op talloze fresco's zie je de farao staan met gekruiste armen met een scepter in zijn hand.
Verder valt het op dat op het beeld van de farao zich altijd een slangenkop op zijn voorhoofd bevond, die elke toenadering tot de farao moest afschrikken in de onderwereld.
De slang was een symbool van geneeskracht en van onsterfelijkheid. Dit symbool wordt vandaag de dag gebruikt door apothekers en huisartsen. De slang bezit namelijk het geheimzinnige kenmerk om op gezette tijden uit zijn huid te kruipen. De slang laat zijn huid achter zich, en leeft gewoon verder. Zo is hij een beeld geworden van onsterfelijkheid.
Moessa is gezonden met een attribuut dat erg gehecht was bij de farao. De scepter van goddelijkheid en de slang van onsterfelijkheid zijn tenietgedaan door de staf van Moessa die in een vernietigende slang veranderde. Dit heeft de farao aan het denken moeten zetten…
Reactie plaatsen
Reacties