Een fout die je zoektocht naar de Arabische taal vereenvoudigt
De Arabische taal onderscheidt zich op allerlei vlakken van andere talen. In de komende hoofdstukjes lees je hoe deze taal zich heeft ontwikkeld en hoe het uiteindelijk de moedertaal der talen werd!
Je kunt je afvragen waarom we ons zouden moeten verdiepen in het Arabisch. Is het niet gewoon een taal zoals vele andere talen? Zou ik deze tijd niet moeten besteden aan het Engels dat wereldwijd gesproken wordt?
Laat ik voorop stellen dat het goed is om je sowieso te verdiepen in meerdere talen. Hoe meer talen je beheerst, hoe beter! Maar hier zullen we ons focussen op het Arabisch omdat dit de taal is van de geschiedenis én de taal is van de toekomst… In de komende hoofdstukken zal ik dit nader toelichten.
Verder is het Arabisch de taal van de Quraan, de taal van onze geliefde Profeet, de taal van de hadieth, de taal van het Paradijs, de taal van het gebed, de taal van de adaan.
Ik zie jouw zenuwen al opkomen; “kan ik dit wel? Waar moet ik beginnen? Er wordt van rechts naar links geschreven! Letters lijken helemaal niet op het Latijnse schrift. De Arabische letters worden aan elkaar geschreven; en ik was al zo slecht in het verbonden schrift in de basisschool! Moet ik hier wel aan beginnen? Ik ga ongetwijfeld ontelbare fouten maken”.
Met dit bericht wil ik je laten zien dat deze angsten echt niet nodig zijn. Als de wil er is, dan komt het vast goed. Zoals Allah Zijn Boek heeft vereenvoudigd, zo heeft Hij ook de taal van Zijn Boek vereenvoudigd:
﴾ En voorzeker, Wij hebben de Quraan vergemakkelijkt om (het) te (kunnen) gedenken. Is er dan iemand die hier lering uit trekt?﴿ Qamar:17
﴾وَلَقَدۡ يَسَّرۡنَا ٱلۡقُرۡءَانَ لِلذِّكۡرِ فَهَلۡ مِن مُّدَّكِرٖ﴿
Kun jij je voorstellen dat een klein taalkundig foutje heeft geleid tot het uitbrengen van een boek dat de basis legt voor de Arabische grammatica? Het is geen Arabier geweest die gezien wordt als de grondlegger van de Arabische grammatica; kun je je voorstellen dat iemand die een andere moedertaal heeft, de grondlegger is van de Arabische grammatica?
We hebben het over ‘Amr ibn ‘Oethmaan, beter bekend als Siebawayh.
Siebawayh werd circa 760 geboren in de stad Bayza, in het huidige Iran. Hij groeide op in Basra (Irak) waar hij hadieth lessen kreeg van Hammaad ibn Salama. Het begon allemaal bij een klein foutje; een taalkundige fout die Siebawayh in de aanwezigheid van Hammaad uitsprak.
Vanwege deze fout, was Siebawayh vastberaden om zich te verdiepen in de Arabische grammatica. Hij bracht uiteindelijk een boek uit dat de basis legde van de grammatica en noemde het boek “el-kitaab”, oftewel “Het boek”.
Zijn boek geldt als één van de grote intellectuele prestaties in de Arabische wereld; zijn werk heeft latere taalkundige ontwikkelingen sterk beïnvloed; óók in de Westerse wereld…
"De vraagstelling van de hoornaar"
Siebawayh werd een keer uitgedaagd door een andere taalkundige geleerde Kisaa-i; zijn rivaal in Koefa. Kisaa-i nodigde Siebawayh uit in Bagdad om hem, in het bijzijn van een hoge delegatie, een taalkundige vraagstelling voor te leggen die later bekend stond als “de vraagstelling van de hoornaar” [المسألة الزنبورية].
De discussie ging over het laatste gedeelte van de volgende zin:
“كُنْتُ أَظُنُّ أَنَّ ٱلْعَقْرَبَ أَشَدُّ لَسْأَةً مِنَ الزُّنْبُورِ ، فَإِذَا هُوَ إِيَّاهَا”
“Ik heb altijd gedacht dat de schorpioen pijnlijker was bij het steken dan de hoornaar, en dat is zeker zo”
Sibawayh en Kisaa-i verschilden van mening over de specifieke constructie in het laatste gedeelte. Sibawayh stelde voor om de zin als volgt af te maken: “فإذا هو هي”
Kisaa-i was echter van mening dat de zin als volgt afgemaakt moest worden: “فإذا هو إياها”
Tot op de dag van vandaag verschillen geleerden hierover van mening.
In een later stadium zal ik dit inhoudelijk uiteenzetten. Maar je zou de discussie kunnen vergelijken met de vraag of het “het is zij” moet zijn óf “het is haar”.
Omdat ze elkaar niet konden overtuigen, stelde Kisaa-i voor om Arabischtalige bedoeïenen te vragen over de juiste constructie. Zij beheersen namelijk het Arabisch als geen ander. Toen Kisaa-i enkele bedoeïenen erbij haalden, getuigden ze allemaal dat het “فإذا هو إياها” moest zijn. Ze stonden dus achter het standpunt van Kisaa-i.
Teleurgesteld en vol verdriet verliet Sibawayh Bagdad. Hij wilde niet meer terugkeren naar Koefa, de stad waar hij opgroeide als één van de grootste taalkundigen. Hij was vastbesloten om terug te keren naar zijn geboortestad. Hij stierf tijdens zijn reis naar zijn geboorteplaats op 34 jarige leeftijd.
Er is veel gesproken over deze gebeurtenis. Sommige historici zeggen dat Siebawayh er zo erg mee zat dat hij uiteindelijk, uit leed en bedroefdheid, tot zijn einde is gekomen. Sommige historici zijn van mening dat Siebawayh in de val is gelokt. De hele discussie zou een list zijn geweest om de aanzien van Siebawayh te schaden. Ze zijn van mening dat de bedoeïenen hiervan op de hoogte waren en ook onderdeel uitmaakten van deze list.
Of deze beweringen allemaal kloppen, weet alleen Allah. Hier kunnen we niet met zekerheid over spreken. Wel is met zekerheid te zeggen dat zowel Siebawayh als Kisaa-i gewaardeerde geleerden zijn die hun hele leven hebben toegewijd aan de Arabische taal.
Tot slot hebben veel geleerden na deze periode het standpunt van Siebawayh bekrachtigd op basis van voorbeelden uit de Quraan waarin een soortgelijke constructie voorkomt. Zij stellen dat Siebawayh het toch aan het juiste eind had...
Wil je een kijkje nemen in het meesterwerk van Siebawayh? Download hieronder zijn vijfdelige boek (Arabisch):
Reactie plaatsen
Reacties